Disiplin Cezası: Memura Verilen Ceza İtiraz ve İptal Süreci

Türk Hukuk Sisteminde kamu görevini yürüten memurlara, eylemlerinden dolayı birtakım cezalar verilmesi öngörülmüştür. Disiplin cezası, kamu görevlilerinin görevlerini tam olarak yerine getirmemeleri ve görevlerini kötüye kullanmamaları için düzenlenir.

Uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması ve devlet memurluğundan çıkarma gibi cezalar, memura verilen disiplin cezalarıdır. Disiplin cezası alındığında ilgili kuruma itirazda bulunulabilir. Eğer itirazdan bir sonuç alınamamışsa, mahkeme yoluyla mağduriyet giderilmeye çalışılır.

Disiplin Cezası Nedir?

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında düzenlenen yaptırımların bütünüdür. Disiplin cezası, devlet memurlarının görevleriyle ilgili hataları, davranış bozuklukları ve yasaklara uymaması gibi durumlarda verilir.

Disiplin cezası hükümleri, DMK Madde 125’te detaylı olarak düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesine göre cezalar üç kısımda ele alınır.

Birinci kısımda hafif cezaların verilmesi söz konusudur. Yazılı ve sözlü olarak uyarma, kınama gibi cezalar hafif ceza olarak değerlendirilir.

İkinci kısımda orta cezalar verilir. Aylıktan 1/30 ila 1/8 oranında maaş kesintisi yapılır. Bu kesintiler en fazla bir sene sürebilir. Mesela görevli memur, izin kurallarını ihlal etmişse ya da görev ihmalinde bulunmuşsa orta hafiflikteki cezalarla karşılaşacaktır. Kademe ilerlemesinin durdurulması da verilen orta cezalardan birisidir. Mesela memur ciddi disiplin ihlallerinde bulunmuşsa bu tür cezaya çarptırılabilir.

Üçüncü kısımda ağır cezalar verilir. Memurluktan çıkarma ağır cezalardandır. Eğer memur yüz kızartıcı suç işlemişse, 20 gün mazeretsiz görev yerinde bulunmamışsa, yasadışı siyasi faaliyetlerde bulunmuşsa ve terörle bağlantısı tespit edilmişse ağır cezaya çarptırılır.

Memur Disiplin Cezaları Nelerdir?

Hafif disiplin cezalarında görevli memur yazılı ya da sözlü uyarı cezası alır. Görevinde yaptığı basit hatalar, küçük kusurlar memurun uyarı almasına neden olabilir. Eğer uyarı yazılı şekilde yapılmışsa, memurun siciline işlenir.

Kınama disiplin cezası

Kınama cezası devlet memurlarına verilen bir tür cezadır. Uyarı ile cezalandırılamayacak derecede ayıp ve kusurlu davranışlar, kınama ile cezalandırılır. Mesela memurun amirine saygısızlık yapması ve basit ihmaller kınama cezasının verilmesini gerektirir. Eğer memur kınama cezası almışsa, yazılı olarak siciline işlenir.

Aylıktan kesme cezası

Disiplin suçu işleyen memurun maaşından 1/30-1/8 oranında kesinti yapılması anlamına gelir. Bu ceza en fazla 1 yıl boyunca uygulanabilir. Bu cezanın verilmesinin nedeni memurun izin kurallarını ihlal etmesi ve görevinde sürekli tekrarladığı hatalardır.

Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

Memurun ilerlemesinin 1 ya da 3 yıl arasında dondurulmasıdır. Yani bu suçu işleyen memur 1-3 yıl boyunca terfi alamayacaktır. Ciddi disiplin ihlalleri sonucunda bu ceza memura verilir. Mesela memurun resmi evrakı tahrif etmesi veya görevi kötüye kullanması gibi suçlara bu ceza verilir.

Memurluktan çıkarma

Ağır disiplin cezası kapsamında değerlendirilir. Rüşvet, hırsızlık, zimmet gibi yüz kızartıcı suçlardan mahkumiyet alan memurlara ağır ceza hükümleri uygulanır. Eğer memur 20 gün boyunca mazeret göstermeden işe gelmemişse ağır disiplin cezası alır. Ağır disiplin cezasını gerektirecek diğer suçlar; görev yerini terk etme, ısrarlı disiplinsizlik, siyasi parti kurma ya da terör örgütleriyle bağlantı kurma suçlarıdır. Bu tür suçlar sonucunda ceza alan memurun kamu görevine son verilir.

Disiplin Cezaları Hangi Hallerde Verilir?

657 sayılı devlet memurları kanununa göre aşağıdaki nedenlerden dolayı memurlara disiplin cezası verilir:

• Görevde dikkatsizlik ve ihmal (işleri sürekli geciktirme, resmi belgelerde hata yapma, mesai saatlerine uymama)
• Davranış bozuklukları (amirlerine ya da hizmet alana saygısızlık yapma, kılık kıyafet yönetmeliğine uymama, işyerinde gereksiz tartışma yaratma)
• Ciddi ihmal ve görevi kötüye kullanma (resmi evrakta tahrifat, yetkisini kişisel çıkarları için kullanma, izin kurallarını sistematik olarak ihlal etme)
• Maddi hatalar (zimmetine para geçirme, harcırah ya da yol paralarını usulüz bir şekilde talep etme)
• Yüz kızartıcı suçlar (rüşvet alma, yolsuzluk, hırsızlık mahkumiyeti, resmi belgede sahtecilik)
• Görevi terk etme ve ciddi ihlaller (20 gün mazereti olmadan devamsızlık, siyasi parti kurma ya da terör örgütüyle bağlantılı olma)

Disiplinsizlikte ısrar (üst üste disiplin cezası alıp hal ve hareketlerini düzeltmeme, amirlerin talimatlarını kasıtlı olarak yerine getirmeme)

Disiplin Cezası Sicile İşler mi? Etkileri Nelerdir?

Memurlara verilen tüm disiplin cezaları sicile işler. Özlük dosyasında düzenlenir ve arşivlenir. Cezanın türüne göre sicilde kalma süreci değişebilir.

• Uyarma ve kınama cezaları sicilde kalır. Terfi ve üst amirler tarafından değerlendirmelerde dikkate alınır.
• Aylıktan kesme cezası ve kademenin durdurulması cezaları, özlük dosyasına işlenir. Terfi ve atamalarda olumsuz etkilere neden olabilir.
• Memurluktan çıkarma disiplin cezası, en ağır cezadır ve sicilde kalıcı olarak yer alır. Başka kamu kurumlarında göre alınmasını engelleyebilir.

Disiplin cezası memurun kariyerini doğrudan etkileyebilir. Mesela kademe durdurması cezası alan bir memur en fazla 3 yıl boyunca terfi alamaz.

Arka arkaya alınan disiplin cezası memurun yükselme sınavlarında olumsuz etkilenmesine neden olur.

Disiplin cezası alan memur, yıllık performans puanlarında düşük alır. Üstün başarı belgesi, takdirname gibi ödülleri hak etmiş olsa bile cezalardan dolayı alamayabilir.

Ceza alan memurlar başka kurumlara geçişlerde zorluk yaşayabilir. Hafif cezalar başka kurumlara geçişte sorun yaratmaz. Memurluktan çıkarma cezası verilen memurlar, tekrar devlet memurluğuna atanamaz.

5 yıl boyunca yeni ceza almayan memurların uyarma ve kınama cezaları dikkate alınmaz. Ağır cezalarda ise tam tersi durum geçerlidir. Yani ağır ceza alan memurun cezası sicilde kalır.

Disiplin Cezası Verilmesine Yer Olmadığına Dair Karar Ne Anlama Gelir?

Disiplin soruşturması geçiren memur soruşturma sonunda aklanabilir. Yani ceza gerektirmediği sonucuna varılabilir. Bu karar resmidir. Takdir yetkisi kapsamında idari memur sadece uyarı cezası verilmesine karar verebilir.

Memurun kusuru hafifse, verdiği savunma ikna edici ise, idarenin takdiri ile, ceza zamanaşımına uğramışsa, ya da soruşturmada usulsüzlük varsa ceza verilmesine yer olmadığına dair karar verilebilir.

Disiplin cezası verilmesine yer olmadığına dair karar örneği aşağıda verilmiştir.

T.C.
[KURUM ADI]
[DAİRE BAŞKANLIĞI/DİSİPLİN KURULU]
Sayı : [Karar No]
Konu : Disiplin soruşturması

KARAR

KARAR TARİHİ : [GG/AA/YYYY]
KARAR NO : [Sayı]

[Kurum Adı] bünyesinde görev yapan [Ad Soyad], sicil no [Sicil No] hakkında [ihbar/şikayet nedeni] iddiasıyla yürütülen disiplin soruşturması dosyası incelenmiştir.

Yapılan inceleme ve araştırmalar sonucunda;

1. İddia edilen fiilin disiplin suçu oluşturmadığı,
2. Yeterli delil bulunmadığı,
3. Savunmada belirtilen açıklamaların ikna edici olduğu,
4. Fiilin tekrarlanmayacağına kanaat getirildiği,

değerlendirilmiştir.

Disiplin Cezasına İtiraz Nasıl Yapılır?

657 Sayılı DMK’nın 129. Maddesinde, memurların kendilerine verilen cezalara itiraz etme hakları vardır.

Ceza kendisine tebliğ edilen memur, yazılı olarak 7 gün içinde itiraz etmelidir. Hafif ve orta cezalar söz konusu ise cezayı veren amirin bir üst makamına itiraz etmelidir. Eğer ağır ceza söz konusu ise doğrudan disiplin kuruluna ya da ilgili idari merciye itiraz yapılır.

Disiplin Cezası İtiraz Dilekçesi Nasıl Yazılır?

İtiraz dilekçesi aşağıdaki gibi hazırlanır:

• İlgili memurun; adı, soyadı, görev yeri ve sicil numarasının yazılı olması gerekir.
• Cezayı veren makam ve ceza tarihi dilekçede belirtilmelidir.
• İtirazın gerekçeleri, hukuki dayanakları ile birlikte ifade edilmelidir.
• Ceza alması muhtemel olan memur taleplerini dilekçede belirtmelidir.
• Cezaya itirazla ilgili delik ya da tanık ifadeleri varsa dilekçeye eklenmelidir.

Disiplin cezası itiraz dilekçesi ile ilgili örnek aşağıda verilmiştir.

……… DAİRESİ BAŞKANLIĞI’NA

Yukarıda kimlik bilgileri belirtilen memurunuzum. [Tarih] tarih ve [Sayı] sayılı yazı ile tebliğ edilen [ceza türü] cezasına ilişkin olarak;

1. Savunma hakkımın tam olarak kullanılmadığı,
2. Dayanak delillerin yetersiz/çelişkili olduğu,
3. [Somut olay açıklaması] nedeniyle,

DMK’nın 129. Maddesi uyarınca itiraz ediyorum. Cezanın incelenerek kaldırılmasını talep ederim.

Ekler:

1. Tebligat örneği
2. Delil niteliğindeki belgeler (varsa)
3. Tanık listesi (varsa)

4. Hukuki Dayanaklar (Örnek)

Dayanak:- 657 DMK Madde 129 (İtiraz hakkı)- Anayasa Madde 40 (Hak arama özgürlüğü)- İYUK Madde 10 (İdari işlemlerde usul)

5. Sonuç ve Talep

Sonuç ve Talep: Yukarıda açıklanan nedenlerle;✓ Cezanın kaldırılması,✓ Sicil kaydından çıkarılması,✓ Varsa maddi kayıpların tazmini, talep ederim.[Tarih][İmza][Ad Soyad]

Disiplin Cezası Zamanaşımı ve Danıştay Kararları

Aşağıda geçmiş yıllara ait disiplin cezası zamanaşımı ve Danıştay kararı örnekleri verilmiştir.

Memur Maaşına Haciz Gelmesi Disiplin Cezası Nedeni midir?

Memurun maaşına gelen haciz doğrudan disiplin cezası verilmesini gerektirmez. Ancak bazı durumlarda dolaylı yoldan haciz konusu neden olarak geçerli olabilir.

Eğer memurun kredi kartı borcu ya da kredi borcu varsa bankalar tarafından maaşa haciz uygulanabilir. Bu durum disiplin cezasını gerektirmez.

Memur maaşına haciz gelen memura disiplin cezası, kamu alacakları kaynaklıdır ve kamu düzenine aykırılık olarak değerlendirilebilir.

Eğer borç sürekli olarak erteleniyorsa ya da kasıtlı olarak ödenmiyorsa, devletin malını koruma yükümlülükleri kapsamında disiplin suçu olarak değerlendirilebilir.

Memurun maaşına gelen haciz, ihmalden veya kötü niyetten kaynaklanıyorsa ceza verilmesi söz konusu olabilir.

Eğer memurun; geçici mali sıkıntı, borcun itiraz sürecinde olması, haciz kanununa aykırı olması gibi mazeretleri varsa, soruşturma kapsamı dışında kalır.

Disiplin Cezası Sildirme Dilekçesi ve Süreç

DMK madde 128’e göre; uyarma, kınama, aylıktan kesme gibi hafif ve orta derecedeki disiplin cezaları 5 yıl boyunca yeni ceza alınmadığı takdirde kullanılmaz.

Cezanın ortadan kaldırılması için ayrıca, disiplin cezası sildirme dilekçesi hazırlanıp ilgili makamlara sunulmalıdır.

Eğer memura savunma hakkı verilmediyse, delilsiz ceza söz konusu ise zamanaşımı dolmasına karşın sicilde cezası görülüyorsa, sildirme dilekçesi hazırlanarak makama sunulmalıdır.

Aşağıda sildirme dilekçesine ait bir örnek sunulmaktadır.

[KURUM ADI]

[Personel Müdürlüğü/Disiplin Kurulu]

Konu: Disiplin Cezasının Sicilden Silinmesi Talebi

Açıklama:

[Ad Soyad], sicil no [numara] ile [kurum adı]’nda görev yapmaktayım. [Tarih] tarihli [ceza türü] cezamın;

1. DMK’nın [ilgili madde] gereğince hukuka aykırı olduğu,
2. Savunma hakkımın tam kullanılmadığı,
3. [Diğer gerekçeler]

nedeniyle sicil kaydımdan silinmesini talep ederim.

Ekler:

1. Cezaya ilişkin tebligat örneği
2. Varsa yeni deliller
3. Zamanaşımı süresini gösterir belge

[Tarih]

[İmza]

[İletişim Bilgileri]

Disiplin Cezasına Karşı İptal Davası Açma Süreci

Cezanın tebliğ edilmesinden itibaren 60 gün içinde itiraz süreci başlar. Yetkili mahkeme, memura ceza verilen yerdeki idare mahkemesidir. Mahkeme kararında kişi memurluktan çıkarılmışsa, danıştaya temyiz başvurusunda bulunabilir.

Dava gerekçeleri:

• Usulsüz ceza verilmesi
• Savunma hakkı verilmemesi
• Disiplin kurulunun oluşturulmasında hata
• Delilsiz ceza verilmesi
• Fiil ve cezanın orantısızlığı
• 5 yıl zamanaşımı süresi geçmesine karşın cezanın sicilden silinmemesi.

Ceza alan memur şahsen ya da avukatı kanalıyla idare mahkemesine başvuruda bulunur. Mahkeme tarafından ön inceleme yapılır ve dava kabul edilir. Bazı gerekçelerle dava kabul edilmeyebilir. Mahkeme emriyle idare 30 gün süre içinde savunma vermek zorundadır. Hakimin kararıyla keşif yapılması istenebilir. Ayrıca tanık ifadelerine başvurulabilir. Gerektiği durumlarda olay yeri incelemesi yaptırılabilir. Mahkeme tarafından kamera kayıtları talep edilebilir. Eğer gerekirse uzman raporu istenebilir.

Mahkeme tarafından verilen karar genel olarak 6-12 ay içerisinde taraflara bildirilir.

Memur e-devlet üzerinden resmi yazışmaların çıktısını kanıt olarak sunabilir. Mesai arkadaşlarının ifadesine başvurulabilir. Kamera kayıtları talep edilebilir.

Memur hakkında cezanın iptali kararı verilebilir. Bu karar genel olarak cezanın hukuka aykırı bulunması durumunda verilebilir. Ceza temyiz edilebilir ve danıştay tarafından onanabilir. Ya da tam tersi durum da söz konusudur. Bazı durumlarda kısmi iptal kararı verilebilir. Yani ceza hafifletilebilir.

Daha fazla bilgi için https://www.dhdanismanlik.com.tr/  bizlere ulaşabilirsiniz.

Disiplin Cezası Alan Memurun Hukuki Hakları

Ceza alan memurun kendisini savunması en temel haktır. Soruşturma aşamasında ya da ceza önerisi memura bildirildiğinde kullanılır. 7 gün süre içerisinde yazılı olarak verilebilir.

Memur savunma yapmasına karşın kendisine verilen cezaya itiraz edebilir. Cezanın tebliğinden 7 gün içerisinde itiraz dilekçesini ilgili makamlara vermelidir.

Ceza kesinleştiği zaman memur yetkili mahkemeye itiraz davası açabilir. 60 gün içerisinde dilekçe ilgili mahkemeye verilmelidir. Normal cezalar için bölge idare mahkemesine, işten çıkarılma için ise Danıştaya başvurulur.

Memur tedbir talep hakkını kullanabilir. Bu durumda maaş kesintisi durdurulur ya da görevden uzaklaştırma geçici süre iptal edilir. Tedbir talep hakkı için bölge idare mahkemesine ya da Danıştay‘a başvuruda bulunulur.

Sicil düzeltme hakkı da bir başka haktan birisidir. 5 yıl içerisinde aynı suç işlenmezse ceza sicilden silinir. Yargı yoluyla ceza silme hakkı iptal davası açılarak yapılabilir.

Sık Sorulan Sorular

Memur disiplin cezaları kaç yılda silinir?

Memura verilen disiplin cezası 5 yıl süre sonunda silinir.

Memur ne kadar ceza alırsa atılır?

20 gün mazeretsiz işe gelmeyen memur işten atılır. Rüşvet, zimmet, resmi belgelerde sahtecilik gibi suçları işlemişse işten atılır. Sendika kurma, siyasi parti yönetiminde görev alma gibi eylemlerden dolayı da işten atılabilir.

Memur 1 gün işe gelmezse ne olur?

İlgili kurum tarafından disiplin cezası verilebilir. Öncelikle uyarma ve sözlü ikaz yapılabilir. Eylemin tekrarlanması halinde kınama cezası verilir. 1 ayda eylem 5 kereden fazla tekrarlanırsa kademenin durdurulması cezası verilir. Bazı kurumlarda 1 günlük devamsızlık için maaştan 1/30 oranında kesinti yapılabilir.

Memura tutanak sicile işler mi?

Doğrudan tutanak tutulması sicile işlenmesi için gerekçe değildir. Mutlaka memurun savunmasının alınması gerekir. Savunma alınmadan sicile işlenmesi durumu söz konusu ise memur mahkeme yoluyla sicile işlenen durumu sildirebilir.

Atılan memur geri dönebilir mi?

Mahkeme kararıyla işe iade edilebilir. Eğer haksız yere işten atılmışsa delilleri ile birlikte mahkemeye başvuruda bulunmalıdır.

Dönmez Hukuk Bürosu Olarak Bu Süreçte Sunduğumuz Hizmetler

Hak ihlali yaşadığınızı düşünüyorsanız, bu süreçte yanınızdayız. İlgili delilleri bizlere sunmanız halinde, hakkınızı alabilmeniz adına tüm yasal işlemleri sizler için yürütüyoruz. Uzman kadromuzla yaşadığınız sürçle ilgili danışmanlık hizmeti de alabilirsiniz.

Sizler adına başvuru dilekçesi hazırlıyoruz. İlgili idareye yasal kanallardan tebligat göndererek itiraz sürecini sizler adına başlatıyoruz.

Kurum tarafından sicilinize işleyen cezaları sildirmeniz için sizlere yardımcı oluyoruz. İlgili bölge idare mahkemelerine ve danıştay kurumlarına sizler adına başvuruda bulunuyoruz. Disiplin cezası ile ilgili tüm süreçlerinizde bizimle iletişime geçebilirsiniz.